Βασικά σημεία εισήγησης Κώστα Σκανδαλίδη, Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου Κινήματος Αλλαγής, για το προσχέδιο του Προϋπολογισμού:
Ξέρετε η εμπειρία μου ειδικά τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώνει την άποψη ότι οι Προϋπολογισμοί δεν έχουν τόσο στόχο να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα και στις ανάγκες που αυτή αναδεικνύει αλλά να προσαρμοστούν στις ανάγκες του εκάστοτε κυβερνητικού αφηγήματος.
Είναι αλήθεια ότι οι εξελίξεις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές είναι δύσκολο να προβλεφθούν και για αυτό βλέπουμε τις αποκλίσεις ανάμεσα στους Κρατικούς Απολογισμούς και στους Προϋπολογισμούς.
Αυτό δε συμβαίνει μόνο στο δημόσιο λογιστικό αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.
Αλλά οι προϋπολογισμοί δε διαψεύδονται μόνο επειδή το μέλλον είναι απρόβλεπτό.
Διαψεύδονται συχνά γιατί αυτοί που τους συντάσσουν έχουν στο μυαλό τους συγκεκριμένες παραδοχές, συγκεκριμένες προκαταλήψεις και συγκεκριμένες επιθυμίες που τελικά καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο προβλέπουν.
Στην Ελλάδα το ζήσαμε αυτό με τη δημιουργική λογιστική πριν το 2009 που συνέβαλε καθοριστικά στη δεκαετή περιπέτεια που βίωσε η χώρα.
Το ζήσαμε με τους μνημονιακούς προϋπολογισμούς και τις σχιζοφρενείς προβλέψεις που υπαγόρευαν οι «φωστήρες» της Τρόικα.
Αλλά το έργο τελικά δε μας κούρασε και συνεχίζουμε να το βλέπουμε ακόμα.
Πριν πω οτιδήποτε άλλο θέλω να θυμίσω ότι στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το έτος 2021 που συζητήσαμε πριν από ένα χρόνο προέβλεπε ανάπτυξη 7,5%.
Tότε η Πανδημία ξεκινούσε τον καλπασμό της μετά από μια καλοκαιρινή σεζόν καταστροφική και σε επίπεδο εισπράξεων αλλά και σε επίπεδο υγειονομικό. Ωστόσο τότε η Κυβέρνηση θεωρούσε ότι είχαμε αφήσει τα δύσκολα πίσω μας με τον αέρα που προκαλούσαν και αποφάσεις του καλοκαιριού του 2020 για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Αυτή η πρόβλεψη βέβαια αναπροσαρμόστηκε προς τα κάτω σχεδόν αμέσως από Σχέδιο του Προϋπολογισμού που κατατέθηκε ένα μήνα μετά. Αναπροσαρμόστηκε ακόμη περισσότερο με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής τον Ιούνιο του 2021 και τώρα αναπροσαρμόζεται πάλι προς τα πάνω.
Ξέρω τι θα απαντήσετε! Η Πανδημία προκαλεί έκτακτες καταστάσεις και μεγάλες διακυμάνσεις.
Ναι έτσι είναι.
Αλλά η πρόβλεψη για ανάπτυξη 7,5% το 2021 με πρωτογενές έλλειμμα -1,1% πριν από ένα χρόνο είναι ενδεικτική των παραδοχών, των προκαταλήψεις και των επιθυμιών στις οποίες αναφέρθηκα πριν και οι οποίες θολώνουν την κρίση!
Τελικά το 2021 η οικονομία εκτιμάται ότι θα μεγεθυνθεί κατά 6,1% αλλά τελικά με πρωτογενές έλλειμμα -7,4%. Δηλαδή 13,5 δισεκατομμύρια που είναι μεγαλύτερο και από την πρόσφατη πρόβλεψη του ΜΠΔΣ κατά 800 εκατομμύρια.
Άρα δε δούλεψαν τα ελατήρια της αγοράς στα οποία υπολόγιζε ο συντάκτης του Προσχεδίου το 2020 αλλά η κρατική παρέμβαση.
Εμείς χαιρετίζουμε το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία αλλά και οι συντηρητικοί ευρωπαίοι εταίροι της, έστω και μέσα από την έκτακτη κατάσταση της πανδημίας, κατάλαβαν ότι τα ελατήρια των αγορών είναι ξεχαρβαλωμένα και ότι μόνο η στιβαρή παρέμβαση του κράτους και διακυβερνητική συνεργασία θα μπορούσε να εξασφαλίσει συνθήκες ταχείας ανάκαμψης.
Ωστόσο από εκεί και πέρα διαπιστώνουμε ότι το Κυβερνητικό επιτελείο δε μαθαίνει από τα λάθη του.
Κατ’ αρχάς η πρόβλεψη για ανάπτυξη 6,1% του 2021 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο «αποτέλεσμα βάσης» σε σχέση με τη βαθιά ύφεση (-8,2%) του 2020 όπως επισημαίνει και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
Γιατί όμως πανηγυρίζει χωρίς να προβληματίζεται;
Ενώ η χώρα έχει διανύσει τη μεγαλύτερη δημοσιονομική απόσταση από όλες της Ευρώπης από το πρωτογενές πλεόνασμα (σε όρους ενισχυμένης εποπτείας) +3,2% το 2019, σε ελλείμματα της τάξης του -7,5% το 2020 και σε -7,7% του ΑΕΠ το 2021
Παρόλα αυτά είχε τη τρίτη βαθύτερη ύφεση στην ΕΕ το 2020 και μόλις τη 17η σε ανάκαμψη το 2021 σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα συγκριτικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.
Η σύγκριση λοιπόν με τους εταίρους μας είναι ενδεικτική.
Δαπανήσατε τα περισσότερα αλλά πετύχατε τα λιγότερα.
Είναι ξεκάθαρο ότι κάτι είναι πολύ προβληματικό στο γενικότερο μίγμα οικονομικής πολιτικής.
Στοιχείο που αποδεικνύει την αναποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής είναι το γεγονός, πως παρά το ότι η κυβέρνηση έχει διαθέσει 30,1 δις για έκτακτες παρεμβάσεις κατά των επιπτώσεων της πανδημίας (11,6+15,6+2,9 για τα έτη 2020, 2021, 2022), το ΑΕΠ, σύμφωνα με την πρόβλεψη, θα διαμορφωθεί στα 186.947 εκατ. αυξημένο μόλις κατά 3,5 δις σε σχέση με το 2019 (προ πανδημίας) αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του Προσχεδίου.
Αλλά και το προσδοκώμενο 4,5% για το 2022 είναι εξαιρετικά αμφίβολο για εμάς αν συνεχίσετε στην ίδια πορεία.
Βασίζεται και αυτό στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης που θα επενδυθούν το 2022 και θα οδηγήσουν σε αυτήν την έκρηξη των επενδύσεων. Ασκήσαμε τεκμηριωμένη κριτική κατά τη συζήτηση του ΜΠΔΣ (που προέβλεπε αύξηση επενδύσεων +30,3%) καθώς δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο.
Τώρα τη μειώσατε στο 23,4%
Σε κάθε περίπτωση είναι ισχυρές οι αιρέσεις για τις διεθνείς εξελίξεις κυρίως σε ότι αφορά τις τιμές των καυσίμων και τις επιπτώσεις τους στην ανάπτυξη.
Αλλά υπάρχει και ένα άλλο θέμα. Η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που προβλέπονταν και πέρυσι στο Προσχέδιο και στο Σχέδιο του Προϋπολογισμού να ξεκινήσει εντός του έτους.
Μάλιστα πέρυσι τον Οκτώβριο προβλέπατε ότι οι πόροι αυτοί θα ενισχύσουν την ανάκαμψη της χώρας προσθέτοντας δύο ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη το 2021!
Αντ’ αυτού βλέπουμε ακόμη και σήμερα πλειοδοσία από εξαγγελίες των υπουργών αλλά έργο μηδέν.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που με κάνει να ανησυχώ:
Για το 2022 θα σημειωθεί μια δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης των 11,9 δις ευρώ (ή 6,7%) από το πρωτογενές έλλειμμα του 2021 των -13,5 δις ευρώ σε έλλειμα μόλις -1,6 εκατ. το 2022.
Επιπλέον σημειώνεται ότι η προσαρμογή αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα +4 δισ. ευρώ και περικοπή δαπανών –6,3 δισ. ευρώ.
Αυτό το δημοσιονομικό φρένο είναι πιθανό να επηρεάσει αρνητικά την επιδιωκόμενη ανάκαμψη περισσότερο από όσο φανταζόμαστε.
Επιπλέον θέτω ανοικτά ένα ερώτημα στον Υπουργό Οικονομικών!
Πως με ανάπτυξη 6,1% η αύξηση των φορολογικών εσόδων σε δημοσιονομική βάση ήταν της τάξης μόλις του 2% ενώ αντίθετα το 2022 με μικρότερη ανάπτυξη 4,5% τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν 8,9%!!!
Κάτι δεν στέκει με τα νούμερα αυτά. Από που προκύπτει αυτή η αισιοδοξία για τα φορολογικά έσοδα παρά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και της αναμενόμενης ενσωμάτωσης ζημιών των επιχειρήσεων.
Και βεβαίως σε επίπεδο φορολογικό οι φόροι των αγαθών και υπηρεσιών (έμμεση φορολογία) θα αυξηθούν κατά 2,2 δις. ευρώ. Νομίζω ότι ο κ. Σταϊκούρας σπάει επίσημα το 2022 επίσημα το ρεκόρ της αναλογίας 1,5 προς 1 στην αναλογία έμμεσων και άμεσων φόρων.
Η επέλαση της έμμεσης φορολογίας που έφεραν οι προκάτοχοι του από το 2015 και μετά συνεχίζεται με ακόμα πιο γρήγορο βήμα από τον ίδιο. Από 1,15 που ήταν η σχέση έμμεσων προς άμεσους φόρους το 2014, αυξήθηκε στο 1,49 το 2019, σε 1,55 το 2021 και τώρα μπορείτε να μας πείτε πόσο θα διαμορφωθεί;
Το αποτέλεσμα λαϊκά εισοδήματα, μισθωτοί και συνταξιούχοι να σηκώνουν το κύριο βάρος των εσόδων, ενώ γόνοι, κληρονόμοι , έχοντες και κατέχοντες τυγχάνουν της διαρκούς μέριμνας και φροντίδας από την κυβέρνηση της ΝΔ με προκλητικές φοροαπαλλαγές και μειώσεις φόρων που οδηγούν στο παράλογο τα αφεντικά να πληρώνουν λιγότερα από τους εργαζομένους.
Και αυτό τη στιγμή που πλέον ο πληθωρισμός ακρίβεια ροκανίζει τα χαμηλά εισοδήματα. Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου σύμφωνα με την οποία η μικρή αύξηση της μέσης κατά κεφαλήν αμοιβής της μισθωτής εργασίας που προβλέπεται να ανέλθει στο 1,1% θα είναι αρκετά χαμηλότερη από το μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού κατά 2% ενώ και το Γραφείο για το Προϋπολογισμό του Κράτους για τη Βουλή αναφέρεται στο θέμα αυτό.
Η Κυβέρνηση για το θέμα αυτό δε δίνει πειστικές απαντήσεις.
Μάλιστα επικαλείται και στο Προσχέδιο εκθέσεις που επιβεβαιώνουν την παροδικότητα του φαινομένου.
Εμείς είμαστε σίγουροι ότι η Κυβέρνηση σύντομα θα εξωθηθεί να λάβει σοβαρά μέτρα για το ζήτημα αυτό σύντομα παρόλο που το αποφεύγει μέχρι τώρα, γιατί αλλιώς θα αντιμετωπίσει τη λαϊκή αγανάκτηση.
Συμπερασματικά το προσχέδιο με τις προβλέψεις του επιβεβαιώνει για ακόμη μια φορά την κριτική που έχουμε ασκήσει ότι η κυβέρνηση δουλεύει συστηματικά υπέρ των λίγων και ισχυρών τόσο με την άδικη και άνιση κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και των υπόλοιπων κρατικών πόρων όσο και με τις προνομιακές συμφωνίες του Μαξίμου Α.Ε με τους λίγους και ισχυρούς της αγοράς.
